به گزارش تیتر۲۴، صنعت سیم و کابل یکی از ارکان حیاتی زیرساخت‌های برق، ساختمان‌سازی، مخابرات و حمل‌ونقل در کشور به شمار می‌رود. تقریباً هیچ پروژه عمرانی یا صنعتی بدون استفاده از انواع سیم و کابل پیش نمی‌رود؛ به همین دلیل، این صنعت جایگاه بسیار مهمی در اقتصاد و توسعه کشور دارد. با این حال، در تابستان ۱۴۰۴ و در بحبوحه افزایش مصرف برق، تولیدکنندگان سیم و کابل با بحران بی‌سابقه‌ای در تأمین انرژی مواجه شده‌اند. قطعی‌های مکرر و گاه بیش از ۴ ساعت در روز، باعث اختلال جدی در عملکرد خطوط تولید شده است. ماشین‌آلات حساسی مانند دستگاه‌های کشش مس، اکسترودرها و خطوط بسته‌بندی برای کار مداوم به برق پایدار نیاز دارند؛ هرگونه نوسان یا قطعی باعث توقف تولید، هدررفت مواد اولیه و افت کیفیت محصول نهایی می‌شود. کمبود برق نه‌تنها راندمان کارخانه‌ها را کاهش داده، بلکه هزینه تمام‌شده تولید را بالا برده و قیمت نهایی برای مصرف‌کننده را افزایش داده است. نتیجه این شرایط، رشد محسوس قیمت در بازار و بی‌ثباتی عرضه بوده است. همراه ما باشید تا در ادامه، جزئیات بیشتری از این بحران و اثر آن بر بازار سیم و کابل ایران را بررسی کنیم.
قطعی برق چه تاثیری بر تولیدات و قیمت سیم و کابل در ۶ ماه گذشته داشته
در شش ماه گذشته، قطعی‌های گسترده و مکرر برق، یکی از جدی‌ترین چالش‌های صنعت سیم و کابل در ایران بوده است. این قطعی‌ها که اغلب در اوج مصرف تابستان رخ داده‌اند، منجر به توقف‌های متعدد در خطوط تولید شده‌اند. به‌دنبال این وقفه‌ها، تولیدکنندگان با افزایش هزینه‌های ثابت، اتلاف مواد اولیه، خرابی تجهیزات و افت کیفیت مواجه شدند. از سوی دیگر، کاهش تولید و محدودیت در عرضه بازار، در کنار رشد تقاضا در فصل ساخت‌وساز، موجب شد که قیمت سیم و کابل در بازار آزاد ایران به‌شدت افزایش یابد. طبق بررسی‌های میدانی، برخی از کابل‌های افشان با افزایش قیمتی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به ۶ ماه گذشته مواجه شده‌اند.
مراحل تولید سیم و کابل و وابستگی کامل به برق
تولید سیم و کابل فرآیندی تخصصی، چندمرحله‌ای و انرژی‌بر است که به برق پایدار وابسته می‌باشد. مراحل اصلی آن شامل:
- کشش مفتول مسی
- روکش‌گذاری PVC یا XLPE
- تابیدن
- روکش نهایی و اکسترودینگ
- برش، تست و بسته‌بندی نهایی
تمام این فرآیندها با ماشین‌آلات صنعتی پیشرفته انجام می‌شوند که در صورت قطعی برق حتی به مدت چند دقیقه، تولید به‌کلی متوقف شده و در بسیاری از موارد، مواد درون دستگاه‌ها فاسد یا سوخته می‌شوند. توقف‌های ناگهانی باعث آسیب‌های فنی، افت کیفیت محصول، و بازکاری‌های پرهزینه می‌شوند.
تابستان ۱۴۰۴؛ تابستانی با بیش از ۴ ساعت قطعی روزانه برق
در تابستان ۱۴۰۴، برق در بسیاری از شهرک‌های صنعتی، به‌ویژه در استان‌های خراسان، تهران، قم و البرز، روزانه تا بیش از ۴ ساعت قطع شد. این موضوع، شرکت‌های تولیدی را ناچار کرد:
- شیفت‌های تولید را کاهش دهند
- یا به‌کلی برخی خطوط را خاموش کنند
- یا صرفاً در ساعات محدود شبانه‌روزی فعالیت کنند
نتایج مستقیم بحران برق بر صنعت سیم و کابل
- افت محسوس بهره‌وری در تولید
- افزایش هزینه سربار به ازای هر متر کابل تولیدی
- تأخیر در تحویل سفارش‌های مشتریان
- کاهش موجودی محصولات آماده در انبار کارخانه‌ها
- افزایش قیمت تمام‌شده و نهایی برای مصرف‌کننده
افزایش قیمت سیم و کابل در نیم‌سال اول ۱۴۰۴
در این بازه، عوامل متعددی در رشد قیمت‌ها دخیل بودند که شامل کمبود تولید به‌علت قطعی برق، گرانی مواد اولیه وارداتی و نوسانات شدید نرخ ارز می‌شود.
مقایسه قیمت برخی از پرمصرف‌ترین انواع سیم و کابل
| نام کالا | قیمت ۶ ماه قبل (تومان/متر) | قیمت فعلی (تومان/متر) | میزان افزایش |
| سیم و کابل خراسان افشارنژاد ۲×۱.۵ | ~۳۳٬۰۰۰ | ~۴۲٬۵۰۰ | ↑ حدود ۲۹٪ |
| سیم و کابل افشان | ~۳۰٬۰۰۰ | ~۴۰٬۰۰۰ | ↑ حدود ۳۳٪ |
| کابل افشان ۲×۱.۵ سیمپود | ~۳۵٬۰۰۰ | ~۳۸٬۰۰۰ | ↑ حدود ۸٪ |
قیمت‌ها بر اساس میانگین فروش تابستان ۱۴۰۴ از تأمین‌کنندگان بازار تهران، مشهد و اصفهان ثبت شده‌اند.
عوامل کلیدی افزایش قیمت سیم و کابل در بازار ایران
- قطعی مکرر برق: باعث توقف تولید، کاهش راندمان و افزایش هزینه شده است
- افزایش هزینه انرژی، سوخت و حمل‌ونقل
- افزایش جهانی قیمت مواد اولیه مانند مس و PVC
- نوسانات شدید دلار و کاهش واردات
- کاهش حجم تولید داخلی در برابر تقاضای ثابت بازار
راهکار های شرکت ها در پایین نگه داشتن قیمت سیم و کابل چه بوده؟
- افزایش بهره‌وری در ساعات دارای برق پایدار: با توجه به اینکه بیشتر قطعی‌های برق در ساعات اوج مصرف روز اتفاق می‌افتد، بسیاری از کارخانه‌های تولید سیم و کابل، زمان‌بندی شیفت‌های کاری خود را به ساعات شبانه یا بامداد منتقل کرده‌اند. در این بازه‌ها، نوسان برق کمتر است و شبکه بار کمتری دارد. به همین دلیل، شرکت‌ها با تمرکز بر تولید حداکثری در این ساعات، تلاش کردند تا با حداکثر ظرفیت ممکن در زمان محدود تولید کنند و توقف‌ها را به حداقل برسانند.
- استفاده از دیزل ژنراتورهای اضطراری: یکی دیگر از اقدامات مهم، تجهیز کارخانه‌ها به ژنراتورهای پرقدرت برای تأمین برق اضطراری بوده است. اگرچه استفاده از دیزل ژنراتورها هزینه‌بر و نیازمند نگهداری تخصصی است، اما برای بسیاری از تولیدکنندگان، راهی برای جلوگیری از توقف کامل خط تولید محسوب شده. در بسیاری از موارد، این ژنراتورها تنها در خطوط کلیدی (مثل کشش مفتول مس یا اکسترودر) به کار گرفته شده‌اند تا سفارش‌های حیاتی به‌موقع تحویل داده شوند و تأخیر در ارسال به مشتری به حداقل برسد.
- خرید زودهنگام و عمده مواد اولیه: نوسانات شدید در بازار مس، آلومینیوم و PVC باعث شده بسیاری از شرکت‌ها سیاست خرید پیش‌دستانه در پیش بگیرند. با پیش‌بینی افزایش قیمت، برخی تولیدکنندگان اقدام به خرید انبوه مواد اولیه پیش از نوسانات بازار کرده‌اند تا هزینه نهایی تولید خود را ثابت یا قابل‌پیش‌بینی نگه دارند. این رویکرد به‌ویژه برای شرکت‌هایی که بودجه نقدی مناسبی داشتند، بسیار مؤثر واقع شده است.
- کاهش هزینه‌های سربار و بهینه‌سازی منابع: در شرایط افزایش هزینه تولید، شرکت‌ها ناچار به کنترل دقیق‌تری روی هزینه‌های غیرمستقیم مثل بسته‌بندی، انبارداری، حمل‌ونقل و تبلیغات شدند. همچنین، بهره‌وری نیروی انسانی در اولویت قرار گرفت؛ به‌طوری‌که زمان‌های بیکاری ناشی از قطعی برق با آموزش، تعمیر تجهیزات یا آماده‌سازی خطوط جبران شد تا بازده کلی حفظ شود.
- تولید سفارشی به‌جای تولید انبوه: بسیاری از شرکت‌ها در این شرایط ترجیح داده‌اند که به‌جای تولید انبوه و انبار کردن محصولات، فقط بر اساس سفارشات واقعی مشتریان تولید کنند. این استراتژی ضمن کاهش هزینه خواب سرمایه و انبارداری، کمک کرده تا تولید با واقعیت بازار هماهنگ باشد و ریسک فروش نرفته کاهش یابد.
- ارتقای فناوری خطوط تولید برای مصرف بهینه انرژی: شرکت‌های بزرگ‌تر مثل خراسان افشارنژاد یا البرز الکتریک، در راستای مقابله با کمبود برق، اقدام به به‌روزرسانی ماشین‌آلات قدیمی و جایگزینی آنها با دستگاه‌های کم‌مصرف و پرراندمان کرده‌اند. این کار، علاوه‌بر کاهش مصرف انرژی، کیفیت و سرعت تولید را نیز افزایش داده و بخشی از فشار هزینه‌ای را کاهش داده است.
- قیمت‌گذاری پایدار با قراردادهای بلندمدت: برای جلوگیری از تأثیر نوسانات بازار بر مشتریان عمده، برخی تولیدکنندگان اقدام به عقد قراردادهای بلندمدت با قیمت ثابت یا پلکانی کرده‌اند. این مدل قیمت‌گذاری، علاوه‌بر ایجاد اعتماد در بین مشتریان، باعث تثبیت بازار و پیش‌بینی‌پذیر شدن جریان مالی شرکت‌ها شده است.
لیست قیمت سیم و کابل امروز نسبت به ۶ ماه قبل
| نام کالا | قیمت اصلی جدید | قیمت ۶ ماه قبل |
| کابل افشان ۲×۱.۵ سیمپود | ۳۸,۰۰۰ | ۳۵,۰۰۰ |
| سیم افشان مسی ۲.۵ افشار نژاد خراسان (یک متر) | ۲۹,۴۸۰ | ۱۸,۷۶۰ |
| کابل مفتولی (زمینی) مسی ۱۵۰×۱ افشار نژاد (یک متر) | ۱,۷۹۳,۰۰۰ | ۱,۱۴۱,۰۰۰ |
| کابل افشان مسی ۲.۵ * ۳ افشار نژاد خراسان (یک متر) | ۱۰۶,۷۰۰ | ۶۷,۹۰۰ |
| سیم افشان مسی ۴ افشار نژاد خراسان (یک متر) | ۴۶,۲۰۰ | ۲۹,۴۰۰ |
| کابل افشان مسی ۱.۵ * ۳ افشار نژاد خراسان (یک متر) | ۶۶,۰۰۰ | ۴۲,۰۰۰ |
| سیم افشان مسی ۱.۵ پژواک البرز (یک متر) | ۱۶,۵۰۰ | ۱۰,۵۰۰ |
| سیم افشان مسی ۲.۵ البرز الکتریک نور – لینکو (یک متر) | ۲۷,۶۵۴ | ۱۷,۵۹۸ |
| سیم افشان ارت مسی ۲.۵ افشار نژاد خراسان (یک متر) | ۲۹,۴۸۰ | ۱۸,۷۶۰ |
سوالات متداول
قطعی برق چه تاثیری بر تولید سیم و کابل داشته است؟
قطعی مکرر برق، به ویژه در تابستان ۱۴۰۴، تولید سیم و کابل را به شدت تحت تأثیر قرار داد. ماشین‌آلات حساس کشش مفتول مس، اکسترودرها و خطوط بسته‌بندی برای کار مداوم به برق پایدار نیاز دارند. نوسانات و توقف‌های برق باعث توقف خط تولید، هدررفت مواد اولیه و خرابی تجهیزات شد. این اختلالات کاهش بهره‌وری، افزایش هزینه‌های سربار و افت کیفیت محصول را در پی داشتند که در نهایت موجب افزایش هزینه تمام‌شده تولید و قیمت نهایی سیم و کابل برای مصرف‌کننده شد.
چرا قیمت سیم و کابل در ۶ ماه گذشته افزایش یافته است؟
علاوه بر قطعی برق که باعث کاهش تولید و افزایش هزینه‌ها شده، نوسانات ارزی و افزایش قیمت مواد اولیه مانند مس و PVC نیز نقش مهمی در افزایش قیمت سیم و کابل داشته‌اند. تحریم‌ها و مشکلات وارداتی، کمبود مواد اولیه را تشدید کرده و هزینه‌های تولید را بالاتر برده است. همچنین، هزینه‌های حمل‌ونقل و سوخت در کنار کمبود عرضه در بازار، باعث شده قیمت سیم و کابل در برخی نمونه‌ها تا ۳۰ درصد افزایش یابد.که در قسمت های قبلی لیست قیمت سیم و کابل خراسان افشارنژاد را برای شما تهیه کردیم.
دولت در این شرایط چه اقداماتی انجام داده است؟
دولت با تخصیص برق اضطراری به صنایع حساس از جمله سیم و کابل سعی در کاهش تأثیر قطعی‌ها داشته است. همچنین، ارائه تسهیلات مالی و وام‌های کم‌بهره به تولیدکنندگان برای خرید تجهیزات اضطراری و بهینه‌سازی مصرف انرژی، یکی از اقدامات کلیدی بوده است. علاوه بر این، هماهنگی با شرکت‌های برق برای کاهش نوسانات و افزایش پایداری شبکه و تلاش برای واردات مواد اولیه و کاهش تعرفه‌ها، از دیگر اقدامات دولت برای حمایت از این صنعت در شرایط بحران برق بوده است.
نوسانات ارز چه تاثیری بر قیمت سیم و کابل داشته است؟
نوسانات شدید نرخ دلار باعث افزایش هزینه واردات مواد اولیه اصلی مانند مس، PVC و آلومینیوم شده است. این مواد بخش قابل توجهی از هزینه تولید سیم و کابل را تشکیل می‌دهند. با کاهش ارزش ریال در برابر دلار، قیمت مواد اولیه وارداتی افزایش یافت و تولیدکنندگان مجبور شدند این هزینه اضافی را به قیمت نهایی محصول منتقل کنند. علاوه بر این، نوسان ارز باعث بی‌ثباتی بازار و افزایش ریسک مالی شرکت‌ها شد که به افزایش قیمت‌ها دامن زد.
چگونه کاهش تولید سیم و کابل بر بازار تاثیر گذاشته است؟
کاهش تولید سیم و کابل به‌دلیل قطعی برق و کمبود مواد اولیه، عرضه محصول در بازار را محدود کرد. این کاهش عرضه در برابر تقاضای ثابت یا رو به رشد بازار، به ویژه در فصل ساخت‌وساز، موجب افزایش قیمت‌ها شد. همچنین کمبود محصول باعث نوسانات قیمتی و کاهش دسترسی مصرف‌کنندگان به انواع مختلف سیم و کابل شد. این وضعیت به بی‌ثباتی بازار و ایجاد فشار مضاعف بر مصرف‌کنندگان نهایی منجر شده است.
آیا استفاده از ژنراتورهای اضطراری در کارخانه‌ها مفید بوده؟
ژنراتورهای دیزلی اضطراری نقش مهمی در کاهش توقف تولید در ساعات قطعی برق ایفا کرده‌اند. این دستگاه‌ها به تولیدکنندگان امکان داده‌اند خطوط حیاتی را روشن نگه دارند و سفارش‌های مهم را به موقع تحویل دهند. البته استفاده از ژنراتورها هزینه‌های اضافی سوخت و نگهداری به همراه داشته است که بخشی از افزایش قیمت تمام‌شده را توضیح می‌دهد. به هر حال، این راهکار به حفظ پایداری نسبی تولید کمک کرده و از توقف کامل کارخانه‌ها جلوگیری کرده است.
تولید سفارشی چگونه به کنترل قیمت کمک کرده است؟
با توجه به نوسانات شدید بازار و کمبود برق، بسیاری از تولیدکنندگان به جای تولید انبوه، تولید بر اساس سفارش مشتریان را در پیش گرفتند. این روش باعث کاهش هزینه‌های انبارداری و خواب سرمایه شد و ریسک تولید بیش از نیاز بازار را کاهش داد. همچنین، تولید سفارشی موجب بهبود مدیریت منابع و کاهش ضایعات مواد اولیه شده است که به کنترل بهتر هزینه‌ها و در نتیجه تثبیت نسبی قیمت نهایی کمک کرده است.
آیا قراردادهای بلندمدت قیمت سیم و کابل را تثبیت می‌کنند؟
قراردادهای بلندمدت با قیمت ثابت یا پلکانی برای مشتریان عمده، باعث کاهش نوسانات قیمت و ایجاد ثبات در بازار شده‌اند. این قراردادها امکان برنامه‌ریزی مالی بهتر برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را فراهم می‌کنند و به کاهش ریسک ناشی از نوسانات مواد اولیه و هزینه انرژی کمک می‌کنند. از طرفی، این مدل باعث ایجاد اعتماد بین طرفین و تثبیت بازار شده و نقش مهمی در کنترل قیمت‌ها در شرایط بحرانی داشته است.
منبع:تحلیل بازار
