بازار؛ گروه بورس: بازارهای مالی ایران، به‌ویژه بازار سرمایه، این روزها با شرایطی پیچیده و شکننده مواجه‌اند؛ شرایطی که ترکیبی از بی‌اعتمادی عمومی، فشار فروش گسترده، و نااطمینانی‌های سیاسی و اقتصادی را در خود دارد. شاخص کل بورس تهران برای چندمین روز متوالی با افت شدید مواجه شده و به محدوده ۲ میلیون و ۶۸۰ هزار واحد رسیده است. این افت در حالی رخ داده که بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده و بیش از ۸۰ درصد نمادها در وضعیت منفی قرار دارند. نسبت سفارش فروش به خرید بالا مانده و صف‌های فروش سنگین نمادهای کوچک، عملاً نقدشوندگی بازار را مختل کرده‌اند.
دلایل این وضعیت را می‌توان در چند محور اصلی جست‌وجو کرد: نخست، فضای سیاسی پرتنش و ابهام در تداوم آتش‌بس منطقه‌ای که سایه‌ای از نااطمینانی بر بازار انداخته است. دوم، غیبت حمایت‌های نهادی و بی‌عملی نهادهای ناظر که باعث شده بازار بدون پدافند حمایتی رها شود. سوم، محدودیت‌های ساختاری مانند دامنه نوسان که به‌جای کنترل نوسانات، به تشدید صف‌های فروش دامن زده‌اند.
در بازار ارز نیز شاهد افزایش قیمت دلار هستیم؛ به‌گونه‌ای که فاصله نرخ دلار در بازار آزاد با تتر به حدود ۱۶۰۰ تومان رسیده است. این شکاف، نشانه‌ای از بی‌اعتمادی به ثبات نرخ ارز و نگرانی از تحولات سیاسی آینده است. در بازار طلا و سکه نیز روند صعودی ادامه دارد؛ طلای آب‌شده وارد کانال ۳۰ میلیون تومان شده و افزایش حباب قیمتی در این بازارها، بازتابی از انتظارات تورمی و نبود چشم‌انداز روشن اقتصادی است.
علیرضا سادات کارشناس بورسی به بازار گفت: به نظر می‌رسد محدوده‌ی ۲۶۰۰ واحدی می‌تواند پایان اصلاح فعلی شاخص کل باشد؛ سطحی که هنوز حدود ۱۰ درصد با آن فاصله داریم. در روزهای گذشته هشدار داده بودیم هشداری که بعدها در فضای مجازی نیز بازتاب گسترده‌ای یافت که بازار بدون هیچ‌گونه سپر حمایتی و تدبیر دفاعی گشوده شد؛ اقدامی که بیشتر به تصمیمی مبتنی بر عدم تحلیل فضای روانی و واقع‌گرایی بود.
علیرضا سادات معتقد است که چهار عامل ممکن است در کوتاه‌مدت اندکی از فشار بازار بکاهند؛ افزایش انتقادها نسبت به وضعیت موجود، کاهش نسبی تنش‌های سیاسی، مطرح شدن دوباره موضوع مذاکرات، و احتمال ورود صندوق‌های حمایتی. اما با وجود این نشانه‌ها، چشم‌انداز بازار همچنان پرریسک باقی مانده است
وی با اشاره به اینکه با این حال، چهار عامل ممکن است در کوتاه‌مدت اندکی از فشار بازار بکاهند، گفت: افزایش انتقادها نسبت به وضعیت موجود، کاهش نسبی تنش‌های سیاسی، مطرح شدن دوباره موضوع مذاکرات، و احتمال ورود صندوق‌های حمایتی. اما با وجود این نشانه‌ها، چشم‌انداز بازار همچنان پرریسک باقی مانده است.
این کارشناس بورسی تاکید کرد: خروج از این وضعیت تنها با پایان بحران و بازسازی تدریجی اعتماد عمومی ممکن خواهد بود—نه با وعده‌های بی‌پشتوانه و بازی با اعداد. بدون اصلاحات ساختاری در اقتصاد، شفاف‌سازی مسیر آینده و بازگرداندن سرمایه اجتماعی، بازار همچنان قربانی تصمیم‌های مقطعی و سطحی خواهد ماند. در غیاب تدبیر، چرخه‌ی معیوب چاپ پول، تورم و تضعیف ارزش ریال بار دیگر تکرار خواهد شد.
سادات ادامه داد: با این حال، چشم‌انداز کلی بازار همچنان مبهم و پرریسک است. خروج از این وضعیت صرفاً با تزریق نقدینگی ممکن نیست. آنچه اکنون بیش از هر چیز نیاز است، بازسازی تدریجی اعتماد عمومی، شفاف‌سازی سیاست‌های اقتصادی، اصلاحات ساختاری در نظام مالی و نظارتی، و پرهیز از تصمیمات نمایشی و مقطعی است. در غیاب تدبیر و برنامه‌ریزی بلندمدت، چرخه معیوب چاپ پول، تورم و تضعیف ارزش ریال بار دیگر تکرار خواهد شد و بازار سرمایه همچنان قربانی تصمیم‌های کوتاه‌مدت باقی خواهد ماند.
وی ادامه داد: رویکرد وزارت اقتصاد نسبت به کاهش شدید شاخص کل بورس با انتقادات گسترده‌ای مواجه شده است. بازار سرمایه که به‌دلیل شرایط جنگی برای مدتی تعطیل شده بود، بدون هیچ‌گونه بسته حمایتی مشخص و بدون بازنگری در ابزارهای کنترلی، مجدداً بازگشایی شد. این تصمیم، در شرایطی که فضای عمومی کشور همچنان ملتهب و سرمایه‌گذاران نگران بودند، منجر به سقوط سنگین شاخص کل و شکل‌گیری صف‌های فروش گسترده شد. بیش از ۹۷ درصد نمادها در وضعیت منفی قرار گرفتند و شاخص کل طی چند روز بیش از ۱۵۰ هزار واحد افت کرد. در حالی که انتظار می‌رفت وزارت اقتصاد و نهادهای مالی مرتبط با تزریق نقدینگی یا فعال‌سازی صندوق‌های حمایتی از بازار پشتیبانی کنند، عملاً هیچ اقدام مؤثری صورت نگرفت. برآوردها نشان می‌دهد که برای جمع‌آوری صف‌های فروش و بازگرداندن تعادل به بازار، حداقل ۱۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی نیاز است، اما چنین منابعی نه‌تنها تأمین نشد، بلکه حتی برنامه مشخصی برای آن ارائه نگردید. این در حالی است که بی‌اعتمادی عمومی نسبت به سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، به‌ویژه در حوزه بازار سرمایه، به‌شدت افزایش یافته است.
نمادهای شاخص‌ساز در حال نزدیک شدن به سطوح حمایتی مهم هستند. بنابراین افت‌های پیاپی و خروج گسترده نقدینگی، در روزهای آینده به پایان می رسد. از این رو کاهش محسوس صف‌های فروش در برخی نمادهای کلیدی، می تواند نشانه‌ای از چرخش تدریجی فضای بازار در آینده باشد
برخی کارشناسان معتقدند که در شرایط بحرانی، تلاش برای جلوگیری از اصلاح قیمت‌ها بی‌فایده است و بازار باید مسیر طبیعی خود را طی کند. با این حال، بی‌تدبیری در بازگشایی بازار بدون آمادگی لازم، نه‌تنها به اصلاح منطقی منجر نشد، بلکه به تشدید ریسک نقدشوندگی و خروج گسترده سرمایه‌گذاران حقیقی انجامید. بسیاری از فعالان بازار که در طول تعطیلی امکان خروج نداشتند، پس از بازگشایی با فشار فروش مواجه شدند و این مسئله به سقوط بیشتر شاخص دامن زد.
امروز، نشانه‌هایی از حمایت حقوقی برخی بانک ها در بازار سرمایه مشاهده شد. در واقع نمادهای شاخص‌ساز در حال نزدیک شدن به سطوح حمایتی مهم هستند. بنابراین افت‌های پیاپی و خروج گسترده نقدینگی، در روزهای آینده به پایان می رسد. از این رو کاهش محسوس صف‌های فروش در برخی نمادهای کلیدی، می تواند نشانه‌ای از چرخش تدریجی فضای بازار در آینده باشد. تحلیلگران معتقدند که بازارساز با هدف جلوگیری از ریزش بیشتر، وارد عمل شده و از نمادهای مهمی در گروه‌های بانکی، فلزات اساسی و صندوق‌های بزرگ حمایت کرده است. این تحرکات حمایتی، اگرچه محدود و محتاطانه بوده، اما توانسته تا حدی از شدت فشار فروش بکاهد.
از منظر تکنیکال نیز شاخص کل از محدوده‌ای ۲.۷ میلیون واحد رد کرده پیش‌تر به‌عنوان سطح حمایتی معتبر شناخته می‌شد. در صورت حفظ این سطح، احتمال ورود بازار به فاز نوسانی مثبت و حرکت به سمت مقاومت‌های بالاتروجود دارد و بعد از آن محدوده ۲.۵ و ۲.۲ میلیون واحدی، معتبر هستند. با این حال، بازکشت به روند صعودی منوط به چند عامل کلیدی است. اما اگرچه بازار همچنان با ریسک‌های سیستماتیک و فضای بی‌اعتمادی مواجه باشد و حرکت نمادهای شاخص‌ساز به سمت حمایت و نشانه‌های اولیه از بازگشت تقاضا نرود چالش برانگیز می شود. در مقابل خرید حقوقی ها می‌تواند نویدبخش آغاز یک دوره تثبیت و احیای تدریجی باشد مشروط بر آنکه این روند با سیاست‌گذاری هوشمندانه و اقدامات عملی همراه شود.
منبع:تحلیل بازار
