بازار؛ گروه صنعت: در شرایط جنگی، حفاظت از نیروی انسانی و زیرساخت‌های صنعتی نقشی اساسی در تداوم فعالیت‌های اقتصادی و تأمین نیازهای جامعه ایفا می‌کند. کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی موظف‌اند با اجرای پدافند غیرعامل، ضمن کاهش آسیب‌پذیری، از کارکنان و تجهیزات حیاتی خود محافظت کنند. حملات اخیر رژیم صهیونیستی به شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌های تولید قطعات و ماشین‌آلات تأکیدی بر ضرورت اتخاذ تدابیر جدی در مدیریت بحران و امنیت صنعتی دارد.
از طرف دیگر مطابق ماده ۳۰ قانون کار، در صورت تعطیلی واحدهای تولیدی به دلیل حوادث غیرمترقبه مانند جنگ، زلزله یا سیل، کارفرما مکلف است پس از بازگشایی، کارگران بیکار شده را به شغل اصلی‌شان بازگرداند. همچنین، دولت موظف است از طریق درآمدهای عمومی و صندوق بیمه بیکاری، معاش آنان را تأمین کند و فرصت‌های اشتغال مجدد را فراهم آورد.
کشورهای مختلف راهکارهای متعددی برای محافظت از صنایع خود در برابر خسارات جنگی و بحران‌های اقتصادی اتخاذ کرده‌اند. یا با سرمایه‌گذاری مجدد آنها را ارتقا می دهند. برای نمونه آلمان پس از جنگ جهانی دوم، با اجرای برنامه‌های بازسازی صنعتی و توسعه مناطق ویژه اقتصادی، توانست تولید را احیا کرده و از تعطیلی گسترده کارخانه‌ها جلوگیری کند
در طول ۸ سال دفاع مقدس، اصناف، تعاونی‌ها و اتحادیه‌های کارگری با حضور فعال خود نقشی کلیدی در تأمین نیازهای جنگ ایفا کردند. جمهوری اسلامی ایران، با حمایت مردم، ضمن حفظ تمامیت ارضی، جنگ را مدیریت کرد و نظام سیاسی خود را بر پایه شاخص‌های انقلابی و دینی تثبیت کرد. وزارت تعاون نیز با تشکیل بسیج کارگری، معاونت پشتیبانی جنگ، انجمن‌های اسلامی در کارخانه‌ها و ارائه خدمات فنی به جبهه‌ها، در حمایت لجستیکی از نیروهای دفاعی کشور نقش پررنگی داشت.
در سطح جهانی، کشورهای مختلف راهکارهای متعددی برای محافظت از صنایع خود در برابر خسارات جنگی و بحران‌های اقتصادی اتخاذ کرده‌اند. آلمان پس از جنگ جهانی دوم، با اجرای برنامه‌های بازسازی صنعتی و توسعه مناطق ویژه اقتصادی، توانست تولید را احیا کرده و از تعطیلی گسترده کارخانه‌ها جلوگیری کند. ژاپن نیز پس از جنگ، با تمرکز بر نوآوری و توسعه فناوری‌های مقاوم‌سازی زیرساخت‌های صنعتی، توانست صنایع خود را در برابر بحران‌های آینده محافظت کند. ترکیه نیز در سال‌های اخیر، با سیاست‌های صنعتی متنوع و حمایت از تولید داخلی، از آثار مخرب بحران‌های منطقه‌ای فاصله گرفته است.
همچنین، کشورهایی مانند لهستان و جمهوری چک با توجه به افزایش تهدیدات امنیتی در اروپا، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در صنایع نظامی و تولید تجهیزات دفاعی انجام داده‌اند تا از زیرساخت‌های صنعتی خود محافظت کنند. ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی و چالش‌های امنیتی، سیستم‌های حفاظتی پیشرفته‌ای برای تأسیسات انرژی ایجاد کرده است، که از جمله آنها می‌توان به پافند پالایشگاه ها اشاره کرد که در برابر حملات موشکی محافظت می‌شود. اما هنوز بسیاری از واحدهای کوچک صنعتی نسبت به پدافند غیرعامل مجهز نیستند.
در ایران، با توجه به حملات اخیر که به شهرک‌های صنعتی و واحدهای تولیدی انجام شده، ارتقای سیاست‌های حفاظتی امری ضروری محسوب می‌شود. ایجاد تدابیر پدافندی، همچون تخلیه مخاژه سوخت، توزیع استراتژیک نیروی انسانی و توسعه زیرساخت‌های مقاوم باید در اولویت برنامه‌های صنایع کشور قرار گیرد. پدافند غیرعامل نه‌تنها تأمین امنیت نیروی انسانی را تضمین می‌کند، بلکه تداوم تولید و عرضه کالاهای اساسی را نیز ممکن می‌سازد.
اصول مورد توجه برای صنایع در زمان جنگ
به طور قطع واحدی صنعتی باید در زمان جنگ نیز به فعالیت خود ادامه دهند تا از این طریق نیازهای کشور نیز برطرف شود بنابراین تعطیلی واحدهای صنعتی به بهانه جنگ غیر منطقی است اما برای پایداری در تولید نیازمند رعایت قوانین و مقررات پدافندی هستند. برای نمونه سوخت زیادی را در کنار واحد صنعتی نگهداری نکنند این موضوع میزان آسیب به واحد صنعتی در صورت هدف قرار گرفتن کاهش می‌یابد.
برخورد هرگونه شی خارجی به تجهیزات این واحدهای تولیدی می تواند خطرآفرین باشد. بنابراین در زمانی که واحد تولیدی یا صنعتی فعالیتش به پایان می رسد باید نسبت به چک کردن سیستم های شبکه برق و گاز بازرسی ها انجام شد. همچنین در پایان روز کاری اتصال برق واحد تولیدی و همچنین گاز بسته شود تا در صورتی که جسم خارجی با این واحدهای تولیدی برخورد داشته باشد منجر به بروز انفجار نشود
همچنین بنگاه‌های صنعتی باید برای قطعات و مواد اولیه مورد استفاده تدابیر موثری اتخاذ کنند. برای نمونه همه قطعات را در یک انبار نگهداری نکنند و در سوله های مختلف قرار دهند.
بنگاه های صنعتی می توانند تجهیزات را استتار کنند تا آنها را از آسیب دیده در تهاجم‌های نظامی در امان نگهدارند. اما به طور قطع اجرا این مسأله نیازمند آموزش و برنامه‌ریزی مناسب است.
یکی دیگر از عوامل موثر در پدافند غیرعامل صنایع، قطع کردن گاز و برق واحد تولیدی در زمان عدم فعالیت است. بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل اینکه انرژی بر هستند و مصرف سوخت بالایی دارند یا از برق به شدت استفاده می کنند این واحدها در زمان جنگ در معرض ریسک بالاتری نسبت به واحدهای دیگر قرار دارند، زیرا در این واحدها سیم کشی بیشتری وجود دارد. همچنین میزان خطوط لوله گاز در واحدی صنعتی انرژی بر نسبت به سایر واحدهای معمولی بیشتر است. به همین دلیل برخورد هرگونه شی خارجی به تجهیزات این واحدهای تولیدی می تواند خطرآفرین باشد. بنابراین در زمانی که واحد تولیدی یا صنعتی فعالیتش به پایان می رسد باید نسبت به چک کردن سیستم های شبکه برق و گاز بازرسی ها انجام شد.
همچنین در پایان روز کاری اتصال برق واحد تولیدی و همچنین گاز بسته شود تا در صورتی که جسم خارجی با این واحدهای تولیدی برخورد داشته باشد منجر به بروز انفجار نشود یا حتی در صورتی که از نظر برخورد راکتی یا موشکی مورد هدف قرار بگیرد خسارت کمتری به بار بیاورد. چراکه در زمان جنگ واحدهای صنعتی نقش حیاتی در اقتصاد و تامین نیاز جامعه دارند به همین دلیل باید با رعایت پدافند غیرعامل به تولید خود ادامه دهند.
بر این اساس دولت باید در زمان اعطای مجوز برای راه‌اندازی واحدهای صنعتی باید آموزشهای لازم به مدیران صنایع داده شود تا آنها بتوانند سیستم پدافند عامل را در واحد تولید ایجاد و نظارت کنند. هرچند این بخش نیازمند نیروهای متخصص است که بتوانند در زمان نیاز سایر پرسنل را آموزش دهند تا بتوانند در شرایط خاص مدیریت بحران کنند.
منبع:تحلیل بازار
