اکوایران: سه تصمیم اخیر دولت در زمینه قیمتگذاری لبنیات، افزایش تعرفه رجیستری آیفون و تغییر قیمت بنزین خودروهای دولتی، اگرچه با هدف تنظیم بازار و صرفهجویی در هزینهها مطرح شده است، اما فشار جدیدی را بر تولیدکنندگان، مصرفکنندگان و منابع مالی دولت وارد کرده است.
در هفته ای که گذشت دولت اقداماتی را انجام داد که از نظر مسئولان مثبت ارزیابی شد. اما وقتی به این تصمیمات توجه بیشتری می کنیم، متوجه می شویم که آثار منفی این تصمیمات بیشتر از اثرات مثبت آن است.
در این گزارش سه مورد از این تصمیمات مورد بررسی قرار گرفته است. قیمت گذاری اجباری بر نهاده های شرکت های لبنی، کار این صنایع را دشوارتر کرده است. به طوری که این صنایع خواستار پرداخت مابه التفاوت قیمت دولتی و بازار شده اند. این امر منجر به فشار بر کسری بودجه دولت و اختلال در بازار لبنیات شده است. از سوی دیگر به نظر می رسد دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود هزینه رجیستری آیفون را افزایش داده و فشار مضاعفی به بازار موبایل وارد کرده است. دلیل افزایش تعرفه رجیستری از سوی مسئولان افزایش نرخ ارز بوده است. با این حال، رابطه بین خدمات رجیستری و نرخ ارز مشکوک است.
همچنین مسعود مزیکیان با بیان اینکه خودروهای دولتی از این پس بنزین ۵ هزار تومانی مصرف کنند، گفت: صرفه جویی در مصرف بنزین از دولت آغاز شد. این در حالی است که همان بنزین ۵ هزار تومانی از جیب دولت پرداخت شده که مستقیماً به مردم مربوط می شود.
فشار قیمت گذاری اجباری بر صنایع لبنی
انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران در نامه ای سرگشاده به رئیس جمهور از قیمت گذاری شیر خام و عملکرد دامداری ها انتقاد کرد. این انجمن اعلام کرده است که در پی فضاسازی و تبلیغات گسترده علیه صنایع لبنی، ستاد تنظیم بازار مصوبه ای را ابلاغ کرده است که بر اساس آن قیمت هر کیلوگرم شیرخام تحویلی دامداری ها به صنایع لبنی از ۳۵ هزار تومان به ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یافته است. بر اساس این تصمیم، چهار نوع لبنیات بر اساس تصمیم سران دولت در گروه کالاهای اساسی قرار گرفته و مشمول قیمت گذاری دستوری شده است.
این در حالی است که انجمن صنایع لبنی تاکید می کند که در عمل هیچ یک از دامداری ها حاضر به تحویل شیر خام با قیمت مصوب ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومانی نیستند و دامداران قیمت ۳۵ هزار تومانی را به عنوان هزینه تولید خود در نظر می گیرند. این فاصله بین قیمت مصوب و قیمت واقعی خرید شیرخام فشار مضاعفی بر صنایع لبنی وارد کرده و امکان ادامه تولید با قیمت های دستوری را با چالش مواجه کرده است.
انجمن صنایع لبنی در این نامه پیشنهاد کرده است در صورت اصرار دولت بر قیمت گذاری شیرخام، وزارت جهاد کشاورزی موظف شود شیر خام مورد نیاز صنایع را با قیمت مصوب ۲۹۵۰۰ تومان و به میزان تعیین شده از دامداری ها خریداری و در اختیار کارخانه های لبنی قرار دهد. به گفته این انجمن، تحمیل قیمت گذاری دستوری بدون دخالت مستقیم دولت در زنجیره تامین منجر به زیان تولیدکنندگان پایین دستی خواهد شد.
انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران نیز یادآور شده است که تولید کالاهای اساسی به دستور دولت و بر اساس اصول قانون اساسی امکان پذیر است اما در این شرایط دولت موظف است ضرر تولیدکنندگان را از بودجه جاری جبران کند. در غیر این صورت ادامه سیاست های فعلی می تواند منجر به کاهش تولید، کاهش سرمایه گذاری و اختلال در بازار محصولات لبنی شود.
ماهیگیری دولت از آب گل آلود رجیستری
بازار موبایل که پیش از این به دلیل نوسانات ارزی و محدودیت واردات دچار بی ثباتی شده بود، با جهش ناگهانی تعرفه های رجیستری آیفون شوک جدیدی وارد کرد. انتشار تعرفه های جدید در روزهایی که بازار همزمان با رکود و التهاب دست و پنجه نرم می کند، تعجب خریداران و فعالان این بازار را برانگیخته است. به طوری که اکنون آیفون ۱۷ پرو مکس رکورددار بالاترین هزینه ثبت نام در بازار موبایل ایران است.
بررسی ها نشان می دهد که موج جدید افزایش قیمت ها تنها به قیمت خود گوشی محدود نمی شود و هزینه رجیستری به یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت نهایی آیفون تبدیل شده است. طبق اطلاعات به دست آمده تعرفه رجیستری چند مدل محبوب اپل جهشی بی سابقه را تجربه کرده و فاصله قیمتی را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. به عنوان مثال هزینه رجیستری آیفون ۱۷ پرو مکس که قبلا حدود ۴۵ میلیون تومان بود با ۲۰ میلیون تومان افزایش به ۶۵ میلیون تومان رسیده است. همچنین رجیستری آیفون ۱۷ پرو از ۳۹ میلیون تومان به حدود ۶۰ میلیون تومان افزایش یافته است.
این افزایش تنها به جدیدترین سری آیفون محدود نمی شود و خریداران مدل های قدیمی نیز از این موج در امان نمانده اند. بر اساس قیمت های جدید، هزینه ثبت نام آیفون ۱۴ پرو مکس که مدت هاست وارد بازار شده است، از حدود ۷ میلیون تومان به ۱۰ میلیون تومان افزایش یافته است. فعالان بازار افزایش شدید حق ثبت را مستقیما با جهش نرخ دلار در «مرکز مبادلات طلا و ارز ایران» مرتبط می دانند. به گفته آنها نرخ دلار این مرکز که دیروز در محدوده ۷۰ هزار تومان بود، امروز به بیش از ۱۰۷ هزار تومان رسیده است و همین موضوع مبنای محاسبه تعرفه های جدید رجیستری را به شدت تغییر داده است.
پس انداز را از خودمان شروع کردیم!
مسعود مزکیان رئیس جمهور درباره مصرف بنزین خودروهای دولتی خاطرنشان کرد: از این پس بنزین خودروهای دولتی با نرخ سهمیه ای محاسبه نمی شود، بلکه با نرخ آزاد یعنی ۵ هزار تومان محاسبه می شود. رئیس جمهور این دستور را سرآغاز پس انداز از خود دولت عنوان کرده است. این در حالی است که پرداخت ۵ هزار تومان برای همین بنزین بر عهده دولت خواهد بود. در واقع اگر خودروی دولتی از بنزین سهمیه بندی شده استفاده کند، با بهره مندی از یارانه سوخت، هزینه ای را متوجه دولت می کند. از طرفی اگر خودروی دولتی بنزین را با نرخ آزاد مصرف کند، از آنجایی که هزینه های این خودرو توسط سازمان دولتی مربوطه پرداخت می شود، همچنان هزینه آن بر دوش دولت است و صرفه جویی خاصی در این زمینه صورت نمی گیرد. بنابراین این مورد باز هم باری بر دوش بودجه دولت است و امر مثبتی تلقی نمی شود.
بهتر است دولت به جای این گونه اقدامات که حال و هوای افزایش کسری بودجه را دارد، از مداخلات و تصمیمات مردم در اقتصاد بکاهد و هزینه های غیرضروری آن را کاهش دهد. مثلاً اگر رئیس جمهور واقعاً به فکر صرفه جویی در مصرف بنزین است، بهتر است تعداد خودروهای دولتی را کاهش دهد تا اینکه نرخ بنزین رایگان برای آنها تعیین کند.
