به گزارش خبرگزاری تسنیم از کردستان ، مسکن همواره یکی از اساسی ترین نیازهای شهروندان و در عین حال یکی از چالش برانگیزترین حوزه های سیاست گذاری در کشور بوده است. طی دهههای گذشته دولتهای مختلف با وعده «مسکن اقشار متوسط و کمدرآمد» پروژههای متعددی را در حوزه مسکن راهاندازی کردهاند. از مسکن مهر تا اقدام ملی و در نهایت طرح نهضت ملی مسکن. با این حال، آنچه در عمل برای بخش بزرگی از مردم باقی مانده است، یک خانه با ثبات و مقرون به صرفه نیست، بلکه صف های انتظار طولانی، افزایش مداوم قیمت ها و کاهش روزافزون قدرت خرید است.
طرح ملی مسکن با هدف جبران عقب ماندگی تاریخی تولید مسکن، کنترل قیمت ها و پاسخگویی به تقاضای انباشته در بازار شکل گرفت. هدفی که در اسناد رسمی بر آن تاکید شده «تامین مسکن برای افراد بی خانمان» است. اما فاصله قابل توجه اهداف اعلام شده با واقعیت های اجرایی این سوال جدی را ایجاد کرده است که آیا این طرح توانسته است بر چرخه تکراری شعار زدگی، تاخیر و ناکارآمدی غلبه کند یا صرفاً در همان مسیر پرهزینه گذشته حرکت می کند؟
چالش های ساختاری این حوزه از تامین زمین و منابع مالی گرفته تا ضعف زیرساخت ها، افزایش هزینه ساخت و عدم توانایی متقاضیان در تامین لوازم سنگین و تاخیر در تحویل به موقع واحدها به مردم؛ عملاً بخش قابل توجهی از جامعه هدف را از دایره منفعت خارج کرده است. در شرایطی که مسکن از «کالای مصرفی» به «دارایی سرمایهای» تبدیل شده است، طرح ملی مسکن با واقعیتهای بازار، سفتهبازیهای گسترده و سیاستهای متناقض گذشته مواجه است. تقابلی که بدون اصلاحات جدی و پاسخگویی روشن نمی تواند به حق مردم برای دسترسی به مسکن مناسب منجر شود.
موضوع مسکن در استان کردستان و به ویژه شهر سنندج سال هاست که یک چالش اجتماعی بوده و به یک بحران مزمن و ساختاری تبدیل شده است. شهری با محدودیت های جدی زمین، بافت توپوگرافی خاص، رشد جمعیت شهری و سهم بالای اجاره نشینان، امروزه با واقعیتی مواجه است که تامین سرپناه مناسب برای بخش قابل توجهی از شهروندان به آرزویی دست نیافتنی تبدیل شده است. افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن و اجاره بها در سنندج بدون تناسب با سطح درآمد خانوارها، شکاف عمیقی بین نیازهای واقعی مردم و توان اقتصادی آنها ایجاد کرده است.
در چنین شرایطی طرح ملی مسکن به عنوان یکی از سیاست های اصلی دولت برای پاسخگویی به بحران مسکن با هدف اسکان بی خانمان ها و کنترل بازار استان کردستان آغاز شد، اما اجرای این طرح در سنندج از همان ابتدا با ابهامات و چالش های جدی همراه بوده است. از نبود زمین مناسب و حاشیه نشینی در مناطق با زیرساخت های ضعیف و خارج از محدوده خدمات شهری گرفته تا تاخیرهای مکرر در اجرا، افزایش مستمر متقاضیان و بلاتکلیفی هزاران ثبت نام کننده که سال ها در انتظار تعیین تکلیف بودند.
آنچه بیش از همه نگرانی ها را تشدید می کند، شکاف محسوس بین اهداف اعلامی طرح ملی مسکن و واقعیت های معیشتی مردم سنندج است. بخش بزرگی از جامعه هدف، به ویژه جوانان، کارگران و حقوق بگیران عملاً توان پرداخت مبالغ و اقساط سنگین درخواستی را ندارند. همین موضوع این طرح را از یک برنامه حمایتی به پروژه ای پرخطر برای همان اقشاری که قرار بود ذی نفعان اصلی آن باشند تبدیل کرده است. ادامه این روند بدون بازنگری در نحوه تامین مالی، شفاف سازی فرآیندها و پاسخگویی متولیان، نه تنها بحران مسکن را حل می کند، بلکه موجب تعمیق بی اعتمادی مردم در استان می شود.
بررسیهای خبرنگار تسنیم حاکی از آن است که در حالی که قرار بود طرح نهضت ملی مسکن (بخشی از طرحهای کلان تامین مسکن کشور) چشماندازی برای اسکان میلیونها ایرانی باشد، در کردستان به نمادی از بیارادگی، ضعف مدیریتی و بیتوجهی به وعدهها تبدیل شده است.
آمار رسمی اداره کل راه و شهرسازی استان حاکی از آن است که تنها برای حدود ۲۶ هزار واحد مسکونی ملی زمین تامین شده است. رقمی که در مقابل فشار واقعی تقاضای استان و کلانشهر سنندج قطره ای از دریاست و عملا تاثیر محسوسی در ساماندهی صف ها نداشته است.
سال ها از ثبت نام انبوه متقاضیان در نهضت ملی مسکن می گذرد. طرحی که میلیون ها نفر را در سطح کشور در صف انتظار قرار داده و طبق آمار وزارت راه و شهرسازی از میلیون ها متقاضی در کشور حدود یک میلیون و ۵۶۴ هزار نفر واجد شرایط شناخته شده اند و کمتر از نیمی از آنها به پروژه های در حال ساخت متصل شده اند. اما در کردستان این آمار انباشته انتظار به عدد خاصی برای واگذاری زمین یا پروژه عملیاتی تبدیل نشده است.
در شهرستان های استان مانند سنندج و قروه؛ مشکلات کمبود زمین مناسب آنقدر جدی است که حتی با افزایش متقاضیان، نه زمینی برای تخصیص وجود دارد و نه پروژه ای که بتواند پاسخگوی این تعداد بلاتکلیف باشد. این وضعیت علاوه بر اینکه خانه نشینی را برای اقشار ضعیف و مستاجر سخت می کند، نشان از بی برنامگی و ضعف جدی در مدیریت منابع زمین و اولویت بندی پروژه های ضروری دارد.
کمبود زمین برای احداث واحدها در نقاطی از استان مانند بانه و مریوان نیز ثابت می کند که برنامه ریزی راهبردی در انتخاب زمین نه تنها پاسخگوی نیاز متقاضیان نیست، بلکه حتی توانایی استفاده موثر از ظرفیت های موجود را نیز ندارد.
با وجود چالش ها، طرح های ملی در سایر استان ها توانسته نسبت زمین به متقاضیان را بهبود بخشد، اما در کردستان بسیاری از متقاضیان واجد شرایط حتی زمینی دریافت نکرده اند، چه رسد به پروژه ساخت آن که باعث بلاتکلیف شدن صف متقاضیان شده و امید آنها به خانه دار شدن به کابوس مورد انتظار تبدیل شده است.
یکی از متقاضیان طرح ملی مسکن در سنندج که ۳ سال است ثبت نام کرده است در گفت وگو با تسنیم اظهار داشت: در ابتدا می گفتند درآمد کم است، زود تحویل می دهند و صاحب خانه می شوید و اقساط آن قابل مدیریت است اما هر بار مبلغ جدیدی را اعلام کردند. الان به جایی رسیده ایم که قادر به پرداخت نیستیم و نمی دانیم در صورت برداشت پولی که واریز کرده ایم چه می شود. هیچکس پاسخگو نیست و زمان خاصی را برای تحویل واحدها اعلام نمی کنند.
شهروند دیگری که کارمند بخش خصوصی است در گفت و گو با تسنیم، بلاتکلیفی را مهم ترین مشکل این پروژه می داند و می افزاید: مشکل فقط قیمت نیست، ناآگاهی و سردرگمی از همه چیز بدتر است. هر بار که به اداره راه و شهرسازی مراجعه می کنیم، پاسخ ها کلی و تکراری است; میگن صبر کن برات اس ام اس میشه پروژه در حال پیگیریه. اما این انتظار برای کسی که هر سال اجاره اش چند برابر می شود واقعا طاقت فرسا است.
یکی از جوانان سنندجی که به امید خانه دار شدن ازدواج کرده حکایت تلخ تری دارد: با حمایت مسکن ملی زندگی خود را برنامه ریزی کردیم. الان خانه ای نگرفته ایم، توان ادامه پرداخت را نداریم. اجاره، اقساط، هزینه زندگی همه بر دوش ماست. این طرح قرار بود به ما کمک کند اما در واقع فشار ما را بیشتر کرده است.
برخی از متقاضیان نیز به جانمایی پروژه ها در شهرستان ها اعتراض دارند. یکی از آنها می گوید: واحدهایی که معرفی می کنند نه دسترسی مناسب دارند و نه خدمات شهری. اگر قرار باشد افراد بدون زیرساخت از شهر به حاشیه اعزام شوند، به این می گویند تامین مسکن. ما یک خانه می خواهیم، نه فقط یک خانه چهار دیواری در یک مکان دور.
وضعیت مسکن در کردستان به ویژه سنندج دیگر تنها یک عقب ماندگی آماری نیست، بلکه آینه ضعف مدیریتی و نبود اراده قوی برای اجرای طرح های کلان در سطح استان است. سوال جدی این است که وقتی زمین در دسترس نیست، پروژه ها روی زمین نمی آیند و متقاضیان در صف انتظار می مانند، استانداردهای اجرایی، شفافیت در تخصیص و پاسخگویی مسئولان به مردم کجا رفته است؟
انتهای پیام/۴۸۱/
منبع:تسنیم
