بازار؛ گروه بانک و بیمه: بانک تجارت به عنوان یکی از قدیمیترین و بزرگترین بانکهای دولتی ایران، نقشی مهم در نظام مالی و اقتصادی کشور ایفا میکند. نقد و بررسی عملکرد این بانک نیازمند نگاهی چندوجهی است که نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای آن را در بر بگیرد. در ادامه، تحلیلی بر اساس این چارچوب ارائه میشود.
نقاط قوت بانک تجارت
برخی از نقاط قوت و پتانسیل های این بانک را می توان چنین فهرست کرد:
۱. شبکه گسترده شعب و دستگاههای خودپرداز: بانک تجارت یکی از بزرگترین شبکههای توزیع را در سراسر ایران دارد. این دسترسی گسترده، مزیت رقابتی قابل توجهی، بهویژه در شهرهای کوچک و مناطق روستایی است.
۲. برند شناختهشده و اعتماد نسبی: سابقه طولانی و وابستگی به دولت، باعث شده تا بانک تجارت برای بخش بزرگی از جامعه، بهویژه نسل قدیمیتر، یک برند قابل اعتماد باشد. این اعتماد، جذب سپردههای بزرگ را برای آن تسهیل میکند.
۳. پایگاه مشتریان بزرگ: به دلیل سابقه و شبکه گسترده، این بانک تعداد بسیار زیادی مشتری حقیقی و حقوقی دارد که این امر منبعی عظیم برای تأمین مالی و ارائه خدمات است.
۴. تنوع خدمات: بانک تجارت طیف وسیعی از خدمات بانکی (تجاری، خرد، سرمایهگذاری و بینالمللی) را ارائه میدهد و به عنوان یک بانک جامع عمل میکند.
نقاط ضعف بانک تجارت
بانک تجارت از نقاط ضعفی مشابه اکثر بانک های ایران رنج می برد. برخی از مهم ترین آن ها بدین قرار است:
۱. بوروکراسی سنگین و کندی در فرآیندها: مانند بسیاری از سازمانهای بزرگ دولتی، بانک تجارت با فرآیندهای اداری پیچیده و کندی در تصمیمگیری مواجه است. این امر سرعت واکنش به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان را کاهش میدهد.
۲. مطالبات معوق بالا: یکی از بزرگترین چالشهای بانک تجارت، حجم بالای تسهیلات اعطایی شده به شرکتهای زیانده یا وابسته به دولت است که بازپرداخت آنها مشکوک به تعویق افتاده است. این موضوع، سودآوری و سلامت مالی بانک را به شدت تضعیف میکند.
۳. فناوری اطلاعات و زیرساخت قدیمی: با وجود تلاشهایی برای دیجیتالی شدن، بسیاری از زیرساختهای فناوری اطلاعات بانک قدیمی است. این موضوع منجر به تجربه کاربری ضعیف در اپلیکیشنها و اینترنت بانک، اختلالات و ناکارآمدی در عملیات داخلی میشود.
۴. کیفیت پایین خدمات مشتریان: خدمات رسانی در شعب، به دلیل حجم بالای مراجعین، کمبود نیروی آموزشدیده و فرآیندهای زمانبر، اغلب با انتقادات فراوانی همراه است. زمانهای انتظار طولانی و پاسخگویی نامناسب از شکایات رایج مشتریان است.
۵. فرهنگ سازمانی مقاوم در برابر تغییر: فرهنگ سازمانی در بانک تجارت به طور سنتی مقاوم در برابر نوآوری و تغییر است. این فرهنگ، مانعی جدی برای تحول دیجیتال و بهبود بهرهوری محسوب میشود.
۶. رضایت شغلی پایین کارکنان: حقوق و مزایای پایینتر نسبت به بخش خصوصی، عدم ترفیع بر اساس شایستگی و فشار کاری بالا، از دلایل اصلی کاهش انگیزه و رضایت شغلی کارکنان است که مستقیماً بر کیفیت خدمات ارائه شده تأثیر میگذارد.
فرصتهای تحول در بانک تجارت
سرمایهگذاری جدی در بهروزرسانی زیرساختهای فناوری، بهبود اپلیکیشن تجارتمن و ارائه خدمات هوشمند میتواند تجربه مشتری را متحول کرده و هزینههای عملیاتی را کاهش دهد. استفاده از پایگاه داده بزرگ برای تحلیل رفتار مشتریان یکی دیگر از مسیرهای تحول آفرین در این بانک است. با تحلیل دادههای مشتریان، بانک میتواند محصولات و خدمات شخصیسازیشده ارائه دهد و فروش خود را افزایش دهد.
از سوی دیگر به جای ارائه خدمات عمومی، بانک میتواند بر بخشهای خاصی مانند حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط، بانکداری سبز یا خدمات مالی برای استارتاپها تمرکز کند. همچنین به جای دیدن فینتکها به عنوان رقیب، بانک تجارت میتواند با آنها همکاری کند تا نوآوریهای سریعتری را به بازار عرضه نماید.
تهدیدها ی پیش رو
بانک تجارت از یک سو با بانکهای دولتی و خصوصی دیگر و از سوی دیگر با موسسات اعتباری و شرکتهای فینتک که با چابکی و خدمات نوآورانه مشتریان جذب میکنند، رقابت شدیدی دارد.
تحریمها، انجام تراکنشهای بینالمللی را دشوار کرده و ریسک اعتباری کل سیستم بانکی را افزایش میدهد. تورم بالا و نوسانات ارزی نیز سلامت مالی بانک را تهدید میکند. همچنین سیاستهای انقباضی یا انبساطی بانک مرکزی، مانند تغییر نرخ سود، میتواند به طور مستقیم بر حاشیه سود و درآمدزایی بانک تأثیر بگذارد.
با افزایش تهدیدات امنیت سایبری بر بانکداری دیجیتال، ریسک حملات سایبری و سرقت اطلاعات مشتریان به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
در پایان باید گفت فرسایش اعتماد عمومی یکی از مهم ترین تهدیدهای فراروی باک تجارت است. ادامه مشکلاتی مانند مطالبات معوق، کیفیت پایین خدمات و اختلالات دیجیتال، میتواند به تدریج اعتماد عمومی را که یکی از بزرگترین داراییهای این بانک است، از بین ببرد.
جمعبندی نهایی
بانک تجارت یک غول خفته است. این بانک از داراییهای استراتژیک فوقالعادهای چون شبکه گسترده، برند شناختهشده و پایگاه مشتریان عظیم برخوردار است. با این حال، این نقاط قوت به شدت توسط ضعفهای داخلی، بهویژه بوروکراسی، مطالبات معوق بالا و زیرساخت فناوری ضعیف، خنثی شدهاند.
چالش اصلی بانک تجارت، یک چالش داخلی است. بقا و موفقیت این بانک در آینده به توانایی آن در انجام یک جراحی بزرگ بر ساختارهای مدیریتی و عملیاتیاش بستگی دارد. مسیر پیش رو شامل موارد زیر است:
– اصلاح ترازنامه: مدیریت و وصول مطالبات معوق
– انقلاب دیجیتال: سرمایهگذاری سنگین و واقعی در فناوری برای بهبود تجربه مشتری و کاهش هزینهها
– بهبود فرهنگ سازمانی: تمرکز بر مشتریمداری و توانمندسازی کارکنان
اگر بانک تجارت نتواند این تحولات داخلی را با سرعت و شجاعت انجام دهد، به تدریج سهم بازار خود را به رقبای چابکتر و نوآورتر واگذار خواهد کرد و از یک غول صنعت بانکداری به یک سازمان بزرگ و ناکارآمد تبدیل خواهد شد.
منبع:تحلیل بازار
