در برنامه تیتریک روز دوشنبه ۱۰ دی ماه ۱۴۰۴ بررسی می کنیم: چگونه مالزی از یارانه کور به یارانه هوشمند رسید؟ دولت این کشور با طراحی بانک اطلاعاتی پادو و کارت ملی هوشمند، یارانه ها را به دست مصرف کننده واقعی رساند و در عین حال بسته های حمایتی اقشار آسیب پذیر را ضمن اصلاح قیمت ها حفظ کرد. تجربه مالزی نشان می دهد که اصلاح یارانه ها مستلزم یک رویکرد چند لایه اقتصادی، اجتماعی و رسانه ای برای تضمین عدالت و کارایی همزمان است.
در این برنامه علاوه بر تجربه مالزی، به وضعیت بازار نقره، بحران داده های زیست محیطی ایران، فرصت های از دست رفته صنعت هوانوردی و گردشگری، توهم هوش مصنوعی و چالش های بومی سازی خودرو در اروپا نیز پرداخته می شود.
چگونه مالزی از یارانه کور به یارانه هوشمند تبدیل شد؟
مالزی یک نمونه موفق از انتقال از یارانه کور به یارانه هوشمند است. دولت این کشور با هدف رساندن یارانه به مصرف کننده واقعی، ابتدا بانک اطلاعاتی جامع PADU را برای شناسایی اقشار واجد شرایط ایجاد کرد. در اصلاح یارانه گازوئیل، قیمت ها به صورت شناور افزایش یافت و همزمان بسته حمایتی اجتماعی «تمدن» اجرایی شد تا اقشار کم درآمد و بخش های حساس حمل و نقل آسیب نبینند.
در یارانه بنزین با طراحی صدک درآمد و استفاده از کارت ملی هوشمند، تنها ۱۵ درصد ثروتمند جامعه بار اصلاحات را به دوش کشیدند. بانک مرکزی مالزی با مدیریت نقدینگی و نرخ بهره، تورم را کنترل کرد و دولت با یک کمپین رسانه ای هوشمند، حمایت عمومی را به ویژه برای نسل جوان جلب کرد. تجربه مالزی نشان می دهد که اصلاح یارانه ها مستلزم یک رویکرد چند لایه اقتصادی، اجتماعی و رسانه ای برای تضمین عدالت و کارایی همزمان است.
چرا نقره رکورد می شکند؟
هفته گذشته، قیمت نقره به جهش بی سابقه ۵۶.۸ دلار در هر اونس رسید. رشدی نزدیک به ۱۳ درصد در تنها یک هفته. دلیل اصلی این افزایش، اختلال گسترده در معاملات Comex بود که به دلیل یک مشکل فنی در مرکز داده CyrusOne در شیکاگو ایجاد شد. توقف بیش از ۱۰ ساعته معاملات باعث کاهش نقدینگی بازار و افزایش فشار برای خرید نقره فیزیکی شد.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که توقف ممکن است عمدی برای مدیریت موجودی و جلوگیری از ناتوانی در تحویل نقره بوده باشد. علاوه بر اختلال فنی، تقاضای بالای صنعتی و سرمایه گذاری و انتظار کاهش نرخ بهره فدرال رزرو نیز به افزایش قیمت ها کمک کرد. جهش نقره نشان می دهد که نوسانات بازار فلزات گرانبها تنها ناشی از تحولات کوتاه مدت نیست، بلکه منعکس کننده ریسک های ساختاری و شرایط اساسی است و احتمال تداوم این نوسانات در هفته های آینده نیز وجود دارد.
بحران داده در محیط ایران
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به بررسی شاخصهای کلان زیستمحیطی ایران پرداخته و تاکید کرده که نبود دادههای دقیق و شفاف، امکان مقایسه با شاخصهای بینالمللی را محدود کرده است. این گزارش با تمرکز بر ۹۳ شاخص در سه حوزه انسانی، طبیعی و محیط زیست دریایی نشان می دهد که حفاظت از گونه های پستانداران، ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی و مدیریت تالاب ها همچنان با چالش هایی مواجه است. غلظت ذرات معلق در تهران بالاتر از استانداردهای ملی و بین المللی است، ۶۰ درصد فاضلاب کشور رها می شود و تفکیک زباله به طور متوسط تنها ۷ درصد است. فقدان داده های دقیق و به روز، برنامه ریزی و سیاست گذاری زیست محیطی را با مشکل مواجه کرده است. این گزارش توصیه می کند که داده ها به طور مستمر، دقیق و شفاف منتشر شوند تا مدیریت زیست محیطی موثر باشد.
آیا هوش مصنوعی توهم هم دارد؟
هوش مصنوعی همچنین می تواند به شما پاسخ های بی ربط، نادرست و خیالی بدهد، این پدیده را «توهم مدل زبانی» می نامند.
مدلهای زبان هوش مصنوعی ممکن است گاهی پاسخهای خیالی یا نادرست را به کاربران ارائه دهند. به همین دلیل است که پاسخ آنها باید همیشه تأیید شود.
در ویدئوی بالا، پدیده توهم مدل زبانی و همچنین مدل هایی که خیالی ترین پاسخ ها را ارائه می دهند، مورد بحث قرار گرفته است.
فرصت های سوخته صنعت هوانوردی ایران
صنعت هوانوردی و گردشگری ایران در دو دهه گذشته با چالش های جدی مواجه بوده است. ایران با جمعیت ۸۷ میلیون نفری و موقعیت استراتژیک، پتانسیل بالایی برای جذب مسافران و گردشگران دارد، اما پیر شدن ناوگان و محدودیت های تحریمی مانع از رشد این کشور شده است. میانگین سنی هواپیماها در ایران حدود ۲۵ سال و در عربستان و قطر کمتر از ۱۲ و ۸ سال است.
گردشگری بین المللی نیز محدود و عمدتاً زیارتی است و نبود پروازهای مستقیم و زیرساخت ها بازار هوایی را تحت فشار قرار داده است. برای افزایش سهم ایران در بازار منطقه، توسعه همزمان ناوگان، فرودگاه ها، مسیرهای پروازی و تبلیغات گردشگری ضروری است. ایران با رفع موانع ساختاری و هماهنگی سیاستی می تواند جایگاه خود را در اقتصاد هوانوردی و گردشگری منطقه به میزان قابل توجهی ارتقا دهد.
تفاوت اهداف بومی سازی در ایران و اروپا
اروپا گامی در جهت بومی سازی خودرو برداشته است. خودروسازان اروپایی موظفند ۷۰ تا ۸۰ درصد از قطعات داخلی در محصولات خود استفاده کنند. کمیسیون اتحادیه اروپا هدف اصلی خود را حفاظت از صنعت خودرو و حفظ رقابت پذیری با ارائه بسته قوانین «شتاب صنعتی» اعلام کرده است. افزایش استفاده از قطعات غیر اروپایی به ویژه قطعات چینی، دو زنگ خطر جدی را برای اروپا به صدا در می آورد: ضعف در زنجیره تامین و کاهش سرمایه تحقیق و توسعه که می تواند باعث عقب ماندگی اروپا از نظر فناوری شود.
تفاوت بومی شدن اروپا و ایران در اهداف آن است. اروپا برای رقابت با تازه واردها و حفظ موقعیت جهانی خود این اقدام را انجام داده است، در حالی که در ایران داخلی سازی به دلیل حفظ بقا و مقابله با تحریم ها بیشتر مورد انتقاد قرار می گیرد.
در واقع هر دو از بومی سازی سود می برند، اما اهداف کاملاً متفاوت است: رقابت جهانی در اروپا و بقا در ایران.





