تورم نقطه به نقطه در نوامبر به ۴۹.۴ درصد و نزدیک به ۵۰ درصد رسید. فشار بر قیمت مواد غذایی شدید است.
به گزارش اکو ایران به نقل از دنیای اقتصاد; تورم نقطه‌به‌نقطه در نوامبر با ۴۹.۴ درصد به بالاترین حد خود در ۳۰ ماه گذشته رسید. اتفاقی که نشان می دهد خطاهای تورمی همچنان در اقتصاد ایران فعال است. در همین ماه تورم ماهانه ۳.۴ درصد گزارش شد که کمتر از ۵ درصد اعلام شده در مهرماه است، اما همچنان حکایت از ادامه روند افزایشی قیمت دارد. رشد سریع متغیرهای پولی، افزایش انتظارات تورمی و نوسانات ارزی مهمترین عواملی هستند که به شتاب تورم در ماه‌های اخیر دامن زده‌اند. از سوی دیگر، اجرای اصلاحات قیمت بنزین در اواسط پاییز نیز موضوعی است که می تواند فشار بیشتری بر سطح عمومی قیمت ها وارد کند و انتظارات تورمی را در ماه های آینده تحت تاثیر قرار دهد. حال سوال اصلی این است که تورم نقطه به نقطه تا پایان سال چقدر خواهد بود؟ بر اساس سه سناریو، در حالت خوش بینانه، این نرخ می تواند به ۵۰.۵ درصد برسد. در سناریوی میانی تورم پایان سال ۵۱.۷ درصد و در سناریوی بدبینانه احتمال نزدیک شدن به ۵۵ درصد وجود دارد.
نرخ تورم نقطه ای آبان ماه ۴۹.۴ درصد ثبت شد و به سقف ۳۰ ماهه رسید. با نزدیک شدن نرخ تورم نقطه‌ای به ۵۰ درصد، به نظر می‌رسد احتمال عبور از این متغیر بیش از گذشته باشد. بر اساس آمار منتشر شده، نرخ تورم برای اقتصاد ایران در سه سناریو قابل تحلیل است. در هر سه سناریو، نرخ تورم نقطه به نقطه به بیش از ۵۰ درصد می رسد و احتمالاً در بدترین حالت به ۵۵ درصد افزایش می یابد.
سه سناریو برای تورم تا پایان سال
برآوردهای «دنیای اقتصاد» نشان می دهد در صورتی که تورم اقتصاد ایران به روند شهریور، مهر و آبان ماه های باقیمانده سال ادامه دهد، نرخ تورم نقطه ای در پایان سال به ۵۴.۸ درصد خواهد رسید. اگر در این برآورد به جای سه ماه، روند تغییرات تورم در ۸ ماهه اول سال در نظر گرفته شود، سال جاری با نرخ تورم نقطه ای ۵۱.۷ درصد به پایان می رسد. همچنین نرخ تورم نقطه ای اسفند ماه در صورت در نظر گرفتن آخرین روند یک ساله تورم ۵۰.۵ درصد خواهد بود. بر این اساس با اعمال تغییرات سه ماهه، هشت ماهه و یک ساله، تورم نقطه ای اقتصاد ایران در پایان سال بیش از ۵۰ درصد برآورد می شود. کارشناسان معتقدند نرخ تورم احتمالا تا پایان سال رکورد جدیدی را ثبت نخواهد کرد.
سقف تاریخی نرخ تورم نقطه‌ای که مربوط به فروردین ۱۴۰۱ است، از سوی مرکز آمار ایران ۵۵.۵ درصد اعلام شد و نرخ‌های تورم برآورد شده حتی در سناریویی که بیشترین رشد را دارد، با این نرخ فاصله دارد. کارشناسان معتقدند افزایش قیمت بنزین در آذرماه احتمالا تاثیر کوتاه مدتی بر افزایش قیمت ها در ماه های آینده خواهد داشت. اما به دلیل ملایم بودن تغییر قیمت این حامل انرژی، کارشناسان از تغییر محسوسی در روند تورم خبر نداده اند.
تورم را نقطه به نقطه پرش کنید
آمار تورم آبان ماه عصر چهارشنبه (۱۴ آذر ۱۴۰۴) منتشر شد. بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، روند افزایشی نرخ تورم نقطه ای بیش از ۴۰ درصد که از ابتدای تابستان آغاز شده بود، در دومین ماه پاییز نیز ادامه داشت و نرخ تورم نقطه ای آبان ماه ۴۹.۴ درصد ثبت شد.
اقتصاد ایران که آخرین بار در سال ۱۴۰۲ با نرخ تورم ۴۰ درصدی مواجه شده بود، در تیرماه امسال بار دیگر وارد محدوده تورم بیش از ۴۰ درصدی شد. نرخ تورم نقطه‌ای از اولین ماه تابستان تا پایان آبان ماه روند صعودی خود را از ۴۱.۱ درصد آغاز کرد و در آبان به ۴۹.۴ درصد رسید. به عبارت دیگر نرخ تورم نقطه ای در این ۵ ماه ۸.۳ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه ای آبان ماه تنها ۰.۶ واحد درصد با ۵۰ درصد فاصله دارد. ذکر این نکته ضروری است که دومین ماه پاییز امسال شصت و چهارمین ماه متوالی است که تورم نقطه ای بالای ۳۰ درصد ثبت شده است.
نرخ تورم متوالی در چنین دوره ای (بیش از ۵ سال) پدیده ای بی سابقه در تاریخ معاصر اقتصاد ایران است. به نظر می رسد رشد نقدینگی و عرضه پولی کسری بودجه دولت در بلندمدت و نوسانات نرخ ارز و انتظارات تورمی در کوتاه مدت از دلایل اصلی روند صعودی تورم به عنوان مهمترین ویژگی اقتصاد ایران باشد. برخی کارشناسان معتقدند آرام شدن فضای سیاسی و عبور از ابهامات مربوط به مکانیسم ماشه می تواند انتظارات تورمی را در ماه های باقیمانده سال کاهش دهد. از سوی دیگر معمولا ماه های پایانی سال با رشد نقدینگی و تشدید کسری بودجه دولت همراه است.
افزایش اثر تورم بر جدول دهک های اول درآمدی
در آبان ماه امسال خانوارها به طور متوسط ۴۹.۴ درصد بیشتر از ماه مشابه سال قبل برای سبد کالایی خاص هزینه کردند. گروه نان و حبوبات و میوه و میوه و خشکبار دو قلمی هستند که در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل بیش از ۱۰۰ درصد افزایش را به ثبت رسانده اند. به طور کلی تورم نقطه ای خوراکی ها و آشامیدنی ها در آبان ماه ۶۶.۲ درصد است. اقلام غذایی نیز در تورم ماهانه رکورد بالایی داشته اند. سبزیجات و حبوبات با تورم ماهانه ۷.۸ درصد، میوه ها و خشکبار با تورم ۶.۷ درصد و شیر، پنیر و تخم مرغ با تورم ماهانه ۶ درصد سه گروهی هستند که بیشترین تورم ماهانه را در بین تمامی اقلام سبد تورمی به ثبت رسانده اند. بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، اهمیت مواد غذایی و آشامیدنی برای سه دهک اول درآمدی بیش از ۴۰ درصد است.
به این معنی که تامین خوراکی ها و آشامیدنی ها بیش از ۴۰ درصد از هزینه های سه دهک اول درآمدی را به خود اختصاص می دهد. این در حالی است که ضریب اهمیت گروه نان و غلات برای دهک اول درآمدی حدود ۱۰ درصد و برای دهک های دوم و سوم بیش از ۹ درصد است. همچنین ضریب اهمیت سبزیجات و حبوبات برای دهک اول حدود ۷ درصد است. بر این اساس رشد شاخص قیمت این اقلام در آبان ماه در خانوارهای دهک های پایین درآمدی بسیار محسوس بوده است.
تفاوت تورم در مناطق شهری و روستایی
نکته قابل توجه دیگری که در گزارش مرکز آمار از وضعیت تورم در آبان ماه به آن اشاره شده، تفاوت نرخ تورم در مناطق شهری و روستایی است. رشد شاخص قیمت مواد غذایی و آشامیدنی در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی بوده است. به طوری که تورم نقطه ای خوراکی ها و آشامیدنی ها و دخانیات برای مناطق شهری ۶۶.۵ درصد و برای مناطق روستایی ۶۴.۱ درصد ثبت شده است. کارشناسان کمبود بارندگی در سال آبی جاری و گذشته را دلیل اصلی افزایش قیمت اقلام خوراکی اعلام کرده اند.
در مورد اقلام غیرخوراکی، برخلاف اقلام خوراکی، تورم در روستاها بیشتر از مناطق شهری بوده است. در تورم نقطه‌ای، تورم کالاها و خدمات غیرخوراکی برای مناطق روستایی ۴۶.۶ درصد و برای مناطق شهری ۴۰.۵ درصد بوده است. نکته قابل توجه دیگر این است که در بین استان های کشور سمنان با تورم نقطه ای ۵۹.۳ درصد بیشترین تورم را در آبان ماه داشته است. از سوی دیگر تهران با ثبت تورم ۴۲.۴ درصدی کمترین تورم نقطه ای را در بین استان های کشور به ثبت رسانده است.
اگرچه در اقتصاد کشورها، بانک‌های مرکزی به عنوان متولیان اصلی کنترل تورم شناخته می‌شوند، به نظر می‌رسد نمی‌توان به تنهایی از بانک مرکزی برای حل تورم مزمن اقتصاد ایران که در سطوح بی‌سابقه‌ای در حال حرکت است، خواست. به گفته کارشناسان، حذف عوامل درازمدت ایجاد تورم از جمله انضباط مخارج دولت، همزمان با زدودن سایه نااطمینانی از بازارها می تواند در کنترل تورم موثر باشد.
