به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، راه اندازی سامانه «پایش آنلاین بیکاری» توسط وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می تواند گامی رو به جلو برای ساماندهی اطلاعات بازار کار و شناسایی دقیق دلایل تعدیل نیرو در بنگاه های اقتصادی باشد. اما وقتی خبر راه‌اندازی چنین سامانه‌ای منتشر می‌شود، در حالی که نه تشکل‌های کارگری و نه فعالان صنفی از وجود آن اطلاعی ندارند، پرسش‌های جدی درباره ماهیت، عملکرد و دسترسی عمومی آن مطرح می‌شود:
آیا این سامانه واقعاً برای حل مشکل بیکاری خدمات ارائه می دهد یا صرفاً یک جدول آماری برای ثبت اعداد و نمودارهای جدید است؟
کمبود اطلاعات و ابهام در کارکردها
یکی از چالش های اساسی سیستم های اطلاعاتی در حوزه اشتغال ایران، نبود ارتباط واقعی بین پروژه ها و ذینفعان اصلی است. اگر سیستمی قرار است وضعیت بیکاری را به صورت آنلاین رصد کند، اولین قدم آن باید اطلاع رسانی عمومی و آموزش نحوه استفاده از آن برای بیکاران، کارفرمایان و تشکل های کارگری باشد.
با این حال، هیچ گزارش رسمی یا دستورالعمل اجرایی در مورد نحوه دسترسی افراد به این سیستم منتشر نشده است. حتی تشکل های کارگری کشور نیز اذعان دارند که از آغاز فعالیت و اهداف این نظام اطلاعی ندارند. این موضوع نشان می دهد که راه اندازی آن بیشتر در سطح اعلام خبر باقی می ماند تا اجرای عملی.
وزارت تعاون و نهادهای مرتبط در چند سال گذشته سامانه‌های متعدد و بعضاً موازی را راه‌اندازی کرده‌اند: «سامانه ملی اشتغال»، «پایگاه اطلاع‌رسانی بازار کار»، «سامانه کارورزی»، «سامانه تسهیلات خرد اشتغال» و اکنون «پایش آنلاین بیکاری».
اما واقعیت این است که تعدد این سیستم ها نه تنها باعث هم افزایی شده، بلکه داده ها را پراکنده کرده و کاربران را سردرگم کرده است.
در عمل، هیچ نقشه جامع و یکپارچه ای وجود ندارد که مشخص کند کدام سیستم مسئول جمع آوری چه نوع داده هایی است یا اینکه چگونه این داده ها همپوشانی و ارتباط با یکدیگر دارند.
نتیجه این وضعیت اتلاف نیروی فنی و انسانی و ناکارآمدی در تحلیل اطلاعات بازار کار است. در حالی که یکی از پایه‌های سیاست‌گذاری مؤثر در اقتصاد، وجود یک پایگاه داده مرکزی، دقیق و شفاف است، ساختار سیستم کنونی بیشتر شبیه جزایر پراکنده است که هرکدام به طور جداگانه عمل می‌کنند و خروجی‌های ناسازگاری را ارائه می‌دهند.
آیا سیستمی با اطلاعات ناقص می تواند آنلاین باشد؟
بر اساس آمار رسمی، ۵۷ درصد مشاغل کشور غیررسمی است. یعنی در هیچ سیستم بیمه ای یا بانک اطلاعاتی ثبت نشده اند. با چنین واقعیتی، ادعای داشتن «آمار بیکاری آنلاین» مشکوک است، زیرا زیرساخت داده کشور فاقد پوشش کافی برای بخش غیررسمی است.
این بخش شامل مشاغل روزمزدی، فصلی، خانگی، خدماتی کوچک و مشاغل بدون بیمه است که هیچ یک از آنها در سیستم های فعلی قابل نظارت دقیق نیستند. بنابراین حتی اگر وزارت تعاون هر روز داده های جدیدی را وارد سامانه کند، باز هم تصویر کلی ناقص خواهد بود.
یک سیستم آنلاین واقعی باید مبتنی بر داده های به روز، جامع و معتبر باشد، نه بر اساس آمارهای ناقص یا فرضی. تا زمانی که اصلاح سامانه داده بازار کار و ارتباط سامانه بین بیمه ها، سازمان امور مالیاتی، مرکز آمار و وزارت کار انجام نشود، هرگونه ادعای «پایش آنلاین بیکاری» صرفاً برای نمایش است.
هدف یک سیستم مشاهده تنها ثبت اعداد نیست، بلکه تبدیل داده ها به اقدامات سیاستی است. از مشاهده تا عمل؛ سیاست گذاری باید به حل مشکل منجر شود.
اگر قرار است این سامانه علل اخراج شرکت ها را شناسایی کند، باید سازوکار عملی برای حمایت از آن شرکت ها داشته باشد. اگر هدف حمایت از واحدهای دارای مشکل نقدینگی است، باید داده ها با شبکه بانکی و صندوق های ضمانت سرمایه گذاری مرتبط شود تا تسهیلات حمایتی به سرعت تخصیص یابد.
در فضای رسانه ای کشور اعلام راه اندازی سامانه های جدید اغلب به عنوان پیشرفت تلقی می شود در حالی که در واقعیت بسیاری از این سامانه ها تنها نامی روی کاغذ دارند. مسئولان با تکرار اخبار مشابه سعی در ارائه تصویری از فعالیت گسترده و کنترل همه جانبه بازار کار دارند، اما این اخبار معمولا فاقد محتوای اجرایی است.
برای فردی که چند ماهی است بیکار بوده و امیدی به یافتن شغل ندارد، اعلام راه اندازی «سامانه نظارت بر بیکاری» بدون ارائه خدمات واقعی، تیتر رسانه ای بیش نیست.
این رویکرد در درازمدت منجر به از بین رفتن اعتماد عمومی می شود. جامعه کارگری و نیروی جوان کشور وقتی می بینند هر روز نظام جدیدی معرفی می شود بدون اینکه دستاوردی ملموس در زندگی آنها ایجاد شود، این اقدامات را نمایشی می دانند.
کشور به یک سیستم جامع اطلاعات بازار کار نیاز دارد که واقعاً کار کند، نه مجموعه‌ای از بسترهای پراکنده. چنین سامانه ای باید با مشارکت سازمان های بیمه گر، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی، سازمان ثبت احوال، اتاق بازرگانی و تشکل های کارگری ساخته شود تا تصویر کاملی از وضعیت اشتغال و بیکاری ارائه شود.
همچنین مشورت با ذینفعان واقعی سامانه یعنی کارگران و جویندگان کار ضروری است. بدون اطلاعات و آموزش هیچ سیستمی حتی مجهزترین آنها به هدف اصلی نمی رسد.
در این شرایط، آنچه واقعاً باید رعایت شود، نه تنها آمار بیکاری، بلکه تأثیر واقعی سیاست ها بر زندگی مردم است. بدون این نظارت، سیستم ها همچنان آنلاین خواهند بود. اما بازار کار در بحران خاموش خود در سکوت ادامه خواهد داد.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
