به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، فرونشست زمین در ایران دیگر یک هشدار زیست محیطی نیست، بلکه یک بحران ملی است که سال ها در زیر سایه بی توجهی و شعارهای مکرر پنهان شده است. این پدیده آرام اما مرگبار اکنون بیش از نیمی از سکونت گاه های کشور را تهدید می کند و بر اساس گزارش های رسمی، حدود ۴۲ میلیون ایرانی بر اثر فرونشست زمین زندگی می کنند.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی خبرگزاری تسنیم، تا امروز ۳۸۰ شهر و نزدیک به ۹ هزار روستا به درجات مختلف درگیر فرونشست بوده اند. از دشت های اصفهان و ورامین گرفته تا کرمان، مشهد و حتی حومه تهران. در برخی مناطق زمین تا ۳۱ سانتی متر در سال فرو می‌رود، نرخی که ایران را در فهرست کشورهای دارای بیشترین فرونشست در جهان قرار داده است.
اما واکنش دولت ها در دو دهه اخیر بیشتر به تشکیل کارگروه های متعدد و واکنش های جزئی محدود شده است. نه برنامه ملی مشخصی برای مهار برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی وجود دارد و نه سامانه پایش مستمر این پدیده. اکنون بر اساس آخرین گزارش ها ۱۰۶ دشت کشور به مرحله فرونشست غیرقابل برگشت رسیده اند. این بدان معناست که زمین دیگر توانایی بازسازی خود را ندارد. کارشناسان می گویند در صورت ادامه روند کنونی، فرونشست زمین در ایران به بحرانی فراتر از خشکسالی و زلزله تبدیل می شود، بحرانی که شاید بعدها احساس شود، اما پیامدهای آن تا دهه ها بر این سرزمین باقی خواهد ماند.
در رابطه با این موضوع، دکتر رضا شهبازی، مدیرکل دفتر زمین شناسی، مهندسی و مخاطرات زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور وی به تسنیم می گوید: فرونشست به هیچ وجه پدیده جدیدی نیست. نه برای کشور، نه برای سازمان زمین شناسی. در واقع این اصلا پدیده جدیدی نیست. در سازمان زمین شناسی سابقه مطالعه و بررسی این پدیده بسیار طولانی است. مکاتبات اداری و رسمی در این زمینه حداقل به بیست سال قبل برمی گردد.
وی ادامه داد: این سوابق رسمی را داریم که از اوایل دهه ۸۰ بارها در دولت های مختلف اعلام و پیگیری شده است. همچنین گزارش های علمی، نقشه ها، اسناد رسمی و اسنادی وجود دارد که پشتوانه علمی این مطالعات بوده است.
وی همچنین درباره پیگیری این موضوع از سوی سازمان ها و نهادهای مختلف اظهار داشت: در دولت دوازدهم تقویت «کارگروه سازگاری با مواد مخدر» به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و از نظر اداری و اجرایی نیز پیگیری شد. در همان زمان پیشنهاد تشکیل «کارگروه ملی فرونشست» را دادیم. در دولت سیزدهم این پیشنهاد به پایان رسید اما مقرر شد کارگروه ملی فرونشست به صورت مستقل تشکیل نشود و به جای آن موضوعات مربوط به فرونشست زیر نظر «کارگروه ملی سازگاری با کم آبی» پیگیری شود.
شهبازی بیان کرد: این تصمیم برای ما هم خوب بود چرا که وجود یک نهاد تخصصی مهم بود تا کارشناسان و نمایندگان نهادهای مختلف به صورت متمرکز موضوع را پیگیری کنند. البته فرونشست نیز جنبه های مخاطره آمیزی دارد; مانند ترک خوردگی، ترک خوردگی و تخریب ساختمان که قرار بود بر اساس «قانون مدیریت بحران» پیگیری شود.
مدیرکل دفتر زمین شناسی، مهندسی و مخاطرات زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: بنابراین جمع بندی در پایان دولت دوازدهم و ابتدای دولت سیزدهم این بود که موضوع فرونشست زمین باید در دو جهت پیش برود. اولاً در قالب کارگروه مناسب سازی کم آبی (برای جنبه های فنی و منابع آب زیرزمینی) و ثانیاً بر اساس قانون مدیریت بحران (برای آثار و پیامدهای خطرناک آن).
وی درباره پیگیری این موضوع در دولت ها نیز توضیح داد: سوابق نشان می دهد چه در دولت دوازدهم، چه در دولت سیزدهم و چه در دولت چهاردهم این موضوع همیشه مطرح بوده است. ما با یک پدیده طولانی مدت مواجه هستیم. در سه تا پنج سال گذشته خشکسالی شدیدی را تجربه کرده ایم و فشار زیادی بر منابع آب زیرزمینی وارد شده است. در نتیجه فرونشست شدت و وسعت بیشتری پیدا کرده و دوباره در کانون توجه قرار گرفته است. اما مطمئنم اگر سال آبی خوبی فرا برسد و فشار بر منابع آبی کم شود، این موضوع دوباره فراموش خواهد شد. یعنی همان چرخه واکنش تکرار می شود.
شهبازی هشدار داد: متأسفانه در کشور ما در زمینه مسائل طبیعی چه در حوزه مخاطرات طبیعی و چه در مدیریت منابع آب بیشتر واکنشی عمل می کنیم تا فعالانه و در مورد فرونشست زمین نیز همین امر صدق می کند.
وی گفت: خوشبختانه رئیس جمهور توجه ویژه ای به این موضوع داشته است که نشانه مثبتی است. اگر این حساسیت در بدنه مدیریتی دولت چهاردهم تقویت شود، می‌تواند راهبردها را از واکنشی به کنش‌گرایانه سوق دهد. این به معنای اقدام پیشگیرانه تر و آینده نگرتر در مدیریت منابع آب و مخاطرات طبیعی است.
مدیرکل دفتر زمین شناسی، مهندسی و مخاطرات زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور خاطرنشان کرد: آمادگی کامل داریم، زیرا این سرزمین متعلق به ماست و دوره های خشک و مرطوب را در چرخه طبیعی خود تجربه می کند. ذات طبیعت ایران کم آبی است. ما باید بیاموزیم که سرزمین خود را بهتر بشناسیم و هوشمندانه تر با آن رفتار کنیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا نرخ فرونشست در این سال ها افزایش پیدا کرده است، گفت: بله طبیعی است. چون خشکسالی فراگیرتر شده و فشار بر منابع آب زیرزمینی افزایش یافته، در نتیجه فرونشست زمین نیز تشدید شده است.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
